ДО ПРОБЛЕМИ ВИКОРИСТАННЯ ТИТУЛУ “ПАША” ЧЛЕНАМИ ОСМАНСЬКОЇ ДИНАСТІЇ: АЛАЕДДІН “ПАША” І СЮЛЕЙМАН “ПАША”
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
Анотація
Є різні думки щодо походження та етимології слова “паша”. Окрім того, що це слово походить від “başağa” чи навіть від “beşe” (“старший брат”), є твердження, що слово “паша” виникло від “pay-i şah” або ж від “pad-i şah”, що означає “ступня / опора / черевик імператора”. Останнє словосполучення стало титулом, який надавали особам, що відзначались особливими військовими чи релігійними заслугами. Стосовно ж родини Османів говорять, що цей титул стали вживати як з іменем сина Османа Алаеддіна (Alaeddin), який належав до династії, так і з іменем Газі Сюлеймана Бея (Ghazi Süleyman Bey). Однак, княжича Алаеддіна, якого вперше назвали титулом “паша”, і який першим отримав це слово як складову частину свого імені, та Алаеддіна Пашу, котрий був останнім візиром Османа Газі (Osman Ghazi) та першим візиром Орхана Газі (Orhan Gazhi) часто плутають між собою через однаковість їхніх імен. Отож помилково вважається, що княжич Алаеддін став візиром Орхана Бея і дістав титул паші. Насправді, Орхан Бей захопив князівство і дав вищезазначений титул своєму синові Газі Сюлейману, призначивши до нього візиром Хаджи Ільбея. Отже, титулом Газі Сюлеймана, якому надали статус княжича князівства Караси (Karası), було слово “бей“, а титулом Хаджи Ільбея – “паша”.
Як цитувати
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Газі Сюлейман, княжич Алаеддін, Османська династія, титул “паша”
Ahmedî. Dâstân ve Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osman / Düzenleyen Çifçioğlu N. Atsız // Osmanlı Tarihleri I’de. İstanbul, 1949.
Ahmet Rıfat. Lügat-i Tarihiyye ve Coğrafiyye. C. 2, Tıpkıbasım. Ankara, 2004.
Akdağ Mustafa. Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi. C. 1. İstanbul, 1974.
Aksarayî. Müsâmeretü’l-Ahbâr / Çev. Mürsel Öztürk. Ankara, 2000.
Âşıkpaşazâde Tarihi (Osmanlı Tarihi, 1285–1502) / Haz. Necdet Öztürk. İstanbul, 2013.
Danişmend İsmail Hakkı. İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi. C. I. İstanbul, 1971.
Emecen Feridun. Süleyman Paşa // Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedi. C. 38. İstanbul, 2010.
Ergin Osman Nuri. Mecelle-i Umûr-ı Belediyye. C. 1 / Yay. Cengiz Özdemir. İstanbul, 1995.
Genç Reşat. Karahanlı Devlet Teşkilatı. Ankara, 2002.
Gibbons Herbert Adams. Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu / Ter. Ragıp Hulusi. İstanbul, 1928.
Gize Frederih. Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşunun Teşkili Meselesi / Çev. Köprülüzâde Ahmed Celal Bey // Türkiyat Mecmuası. C. 1. İstanbul, 1925.
Gövsa İbrahim Alâettin. Resimli Yeni Lûgat ve Ansiklopedi. C. IV. İstanbul, 1947–1954.
Hacet Fahri. Paşa ve Paşai Dar İmparatoriye Osmani // Makalat ve Berresiha. S. 64. Online adresi: http//www.noormags.ir/view/fa/articlepage/63662
Hadîdî. Tevârih-i Âl-i Osman (1299–1523) / Haz. Necdet Öztürk, İstanbul, 1991.
Halaçoğlu Yusuf. XIV–XVII . Yüzyıllarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı. Ankara, 1998.
Hammer (Baron Joseph Von Hammer Purgstall). Büyük Osmanlı Tarihi. C. I / Hazırlayan: Mümin Çevik – Erol Kılıç. İstanbul, 1992.
Hoca Sadettin Efendi. Tacü’t – Tevarih. I / Sadeleştiren, İsmet Parmaksızoğlu. Ankara, 1992.
İbn-i Kemal. Tevârih-i Âl-i Osman. II. Defter / Haz. Şerafettin Turan. Ankara, 1983.
İdris-i Bitlisî. Heşt Bihişt / Haz. M. Karataş – S. Kaya – Y. Baş. C. 1. Ankara, 2008.
Imber Colin. İlk Dönem Osmanlı Tarihinde Düstur ve Düzmece / Derleyen: Oktay Özel-Mehmet Öz // Söğüt’ten İstanbul’a. İstanbul, 2005.
İmber Colin. Osmanlı İmparatorluğu 1300–1650 / Çev. Şiar Yalçın. İstanbul, 2006.
İnalcık Halil. Devlett-i Aliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar – I. İstanbul, 2009.
Jorga Nicolae. Osmanlı İmparatorluğu Tarihi. I / Çev. Nilüfer Epçeli. İstanbul, 2005.
Kafesoğlu İbrahim. Türk Milli Kültürü. İstanbul, 1997.
Kepeci Kamil. Tarih Lûgati. İstanbul, 1952.
Konukçu Enver. Süleyman Paşa. Kocaeli, 2009.
Köprülü M. Fuad. Bey // İslam Asiklopedisi. C. 2. İstanbul, 1979.
Mikhael Doukas. Tarih Anadolu ve Rumeli 1326–1462 / Çev. Bilge Umar. İstanbul, 2008.
Mustafa Nuri Paşa. Netayic ül-Vukuat, Kurumları ve Örgütleriyle = Osmanlı Tarihi. C. I–II / Haz. Neşet Çağatay. Ankara, 1979.
Müneccimbaşı Ahmed b. Lütfullah. Camiü’d-Düvel: Osmanlı Tarihi (1299–1481) / Haz. Ahmet Ağırakça. İstanbul, 1995.
Namık Kemal. Osmanlı Tarihi. C. 1. İstanbul, 1971.
Neşrî Mehmed. Kitâb-ı Cihan-Nümâ Neşirî Tarihi. C. I. / Yay. F. R. Unat – M. A. Köymen. Ankara, 1987.
Neşri Mehmed. Cihânnümâ (Osmanlı Tarihi (1288–1485)) / Haz. Necdet Öztürk. İstanbul, 2008.
Oruç Beğ Tarihi (Osmanlı Tarihi, 1288–1502) / Haz. Necdet Öztürk. İstanbul, 2008.
Öden Zerrin Günal. Karası Beyliği. Ankara, 1999.
Özcan Abdülkadir. Paşa // Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedi. C. 34. İstanbul, 2007.
Öztürk Yücel. Osmanlının Kuruluşunda Akıncı Uç Beylerinin Rolü // Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri. C. I. Kocaeli, 2015.
Pakalın Mehmet Zeki. Osmanlı Tarihi Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. 2. İstanbul, 1983.
Selçuk Havva. Selçuklularda Kadınların “Hatun” ve “Paşa” Unvanını Kullanması // Selçuklu Tarihi Kültür ve Medeniyet (Bildiriler II ). Ankara, 2014.
Serbestoğlu İbrahim. Hüseyin Hüsameddin’in Bilinmeyen Bir Eseri: Paşa Armağanı // Hıstory Studıes. Vol. 6, Issue 4. July 2014.
Sertoğlu Mithat. Resimli Osmanlı Tarihi Ansiklopedisi. İstanbul, 1958.
Solak-Zâde Mehmed Hemdemî Çalebi. Solak-Zâde Tarihi. 1 / Haz. Vahid Çabuk. Ankara, 1989.
Sümer Faruk. Kara Koyunlular. C. I. Ankara, 1984.
Şemseddin Sami. Kâmûs-ı Turkî. C. 1. İstanbul, 1318.
Şükrüllah. Behcetüttevârîh / Çev. N. Atsız Çifçioğlu // Osmanlı Tarihleri I’de. İstanbul, 1949.
Tarama Sözlüğü. I. Ankara, 1995.
Tarama Sözlüğü. C. V. Ankara, 1996.
Turan Osman. Selçuklular Zamanında Türkiye. İstanbul, 1971.
Turan Osman. Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar. Ankara, 1988.
Uzunçarşılı İ. H. Osmanlı Tarihine Ait Yeni Bir Vesikanın Ehemmiyeti ve İzahı ve Bu münasebetle Osmanlılarda İlk Vezirlere Dair Mutalea // Belleten. III / 9, II. Kânun, 1939.
Uzunçarşılı İ. H. Gazi Orhan Bey Vakfiyesi // Belleten. V / 19. Temmuz, 1941.
Uzunçarşılı İ. H. Orhan Gazi’nin, Vefat Eden Oğlu Süleyman Paşa için Tertip Ettirdiği Vakfiyenin Aslı // Belleten. XXVII / 107. Temmuz, 1963.
Uzunçarşılı İsmail Hakkı. Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı. Ankara, 1984.
Uzunçzrşılı İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi. C. 1. Ankara, 1988.
Yeni Tarama Sözlüğü. Düzen. Cem Dilçin. Ankara, 1983.
Yusuf Has Hacib. Kutadgu Bilig / Çev. Reşid Rahmeti Arat. Ankara, 1988.
Yücel Yaşar. XIII–XV. Yüzyıllar Kuzey-batı Anadolu Tarihi: Çoban-oğulları Candar-oğulları Beylikleri. Ankara, 1980.
REFERENCES
Ahmedî (1949), “Dâstân ve Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osman”, in Osmanlı Tarihleri I’de, Compl. by Çifçioğlu N. Atsız, Istanbul. (In Turkish).
Ahmet Rıfat (2004), Lügat-i Tarihiyye ve Coğrafiyye, Vol. 2, Tıpkıbasım, Ankara. (In Turkish).
Akdağ Mustafa (1974), Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi, Vol. 1, Istanbul. (In Turkish).
Aksarayî (2000), Müsâmeretü’l-Ahbâr, Translated by Mürsel Öztürk, Ankara. (In Turkish).
Âşıkpaşazâde Tarihi (Osmanlı Tarihi, 1285–1502) (2013), Сompl. by Necdet Öztürk, Istanbul. (In Turkish).
Danişmend İsmail Hakkı (1971), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, Vol. I, Istanbul. (In Turkish).
Emecen Feridun (2010), “Süleyman Paşa”, in Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedi, Vol. 38, Istanbul. (In Turkish).
Ergin Osman Nuri (1995), Mecelle-i Umûr-ı Belediyye, Vol. 1, Compl. by Cengiz Özdemir, Istanbul. (In Turkish).
Genç Reşat (2002), Karahanlı Devlet Teşkilatı, Ankara. (In Turkish).
Gibbons Herbert Adams (1928), Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu, Transl. by Ragıp Hulusi, Istanbul. (In Turkish).
Gize Frederih (1925), “Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşunun Teşkili Meselesi”, in Türkiyat Mecmuası, Transl. by Köprülüzâde Ahmed Celal Bey, Vol. 1, Istanbul. (In Turkish).
Gövsa İbrahim Alâettin (1947–1954), Resimli Yeni Lûgat ve Ansiklopedi, Vol. IV, Istanbul. (In Turkish).
Hacet Fahri, “Paşa ve Paşai Dar İmparatoriye Osmani”, in Makalat ve Berresiha, S. 64, available at: www.noormags.ir/view/fa/articlepage/63662 (In Turkish).
Hadîdî (1991), Tevârih-i Âl-i Osman (1299–1523), Compl. by Necdet Öztürk, Istanbul. (In Turkish).
Halaçoğlu Yusuf (1998), XIV–XVII. Yüzyıllarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı, Ankara. (In Turkish).
Hammer (Baron Joseph Von Hammer Purgstall) (1992), Büyük Osmanlı Tarihi, Vol. I, Compl. by Mümin Çevik and Erol Kılıç, Istanbul. (In Turkish).
Hoca Sadettin Efendi (1992), Tacü’t – Tevarih, Vol. I, Compl. by İsmet Parmaksızoğlu, Ankara. (In Turkish).
İbn-i Kemal (1983), Tevârih-i Âl-i Osman, Vol. II, Defter, Compl. by Şerafettin Turan, Ankara. (In Turkish).
İdris-i Bitlisî (2008), Heşt Bihişt, Compl. by M. Karataş, S. Kaya and Y. Baş, Vol. 1, Ankara. (In Turkish).
Imber Colin (2005), “İlk Dönem Osmanlı Tarihinde Düstur ve Düzmece”, in Söğüt’ten İstanbul’a, Compl. by Oktay Özel-Mehmet Öz, Istanbul. (In Turkish).
İmber Colin (2006), Osmanlı İmparatorluğu 1300–1650, Ttransl. by Şiar Yalçın, Istanbul. (In Turkish).
İnalcık Halil (2009), Devlett-i Aliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar – I, Istanbul. (In Turkish).
Jorga Nicolae (2005), Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Vol. I, Transl. by Nilüfer Epçeli, Istanbul. (In Turkish).
Kafesoğlu İbrahim (1997), Türk Milli Kültürü, Istanbul. (In Turkish).
Kepeci Kamil (1952), Tarih Lûgati, Istanbul. (In Turkish).
Konukçu Enver (2009), Süleyman Paşa, Kocaeli. (In Turkish).
Köprülü M. Fuad (1979), “Bey”, in İslam Asiklopedisi, Vol. 2, Istanbul. (In Turkish).
Mikhael Doukas (2008), Tarih Anadolu ve Rumeli 1326–1462, Transl. by Bilge Umar, Istanbul. (In Turkish).
Mustafa Nuri Paşa (1979), Netayic ül-Vukuat, Kurumları ve Örgütleriyle = Osmanlı Tarihi, Vols. I–II, Compl. by Neşet Çağatay, Ankara. (In Turkish).
Müneccimbaşı Ahmed b. Lütfullah (1995), Camiü’d-Düvel: Osmanlı Tarihi (1299–1481), Compl. by Ahmet Ağırakça, Istanbul. (In Turkish).
Namık Kemal (1971), Osmanlı Tarihi, Vol. 1, Istanbul. (In Turkish).
Neşrî Mehmed (1987), Kitâb-ı Cihan-Nümâ Neşirî Tarihi, Vol. I, Compl. by F. R. Unat and M. A. Köymen, Ankara. (In Turkish).
Neşri Mehmed (2008), Cihânnümâ (Osmanlı Tarihi (1288–1485)), Compl. by Necdet Öztürk, Istanbul. (In Turkish).
Oruç Beğ Tarihi (Osmanlı Tarihi, 1288–1502) (2008), Compl. by Necdet Öztürk, Istanbul. (In Turkish).
Öden Zerrin Günal (1999), Karası Beyliği, Ankara. (In Turkish).
Özcan Abdülkadir (2007), “Paşa”, in Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedi, Vol. 34, Istanbul. (In Turkish).
Öztürk Yücel (2015), “Osmanlının Kuruluşunda Akıncı Uç Beylerinin Rolü”, in Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Vol. I, Kocaeli. (In Turkish).
Pakalın Mehmet Zeki (1983), Osmanlı Tarihi Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Vol. 2, Istanbul. (In Turkish).
Selçuk Havva (2014), “Selçuklularda Kadınların “Hatun” ve “Paşa” Unvanını Kullanması”, in Selçuklu Tarihi Kültür ve Medeniyet (BildirilerII), Ankara. (In Turkish).
Serbestoğlu İbrahim (2014), “Hüseyin Hüsameddin’in Bilinmeyen Bir Eseri: Paşa Armağanı”, Hıstory Studıes, Vol. 6, Issue 4. (In Turkish).
Sertoğlu Mithat (1958), Resimli Osmanlı Tarihi Ansiklopedisi, Istanbul. (In Turkish).
Solak-Zâde Mehmed Hemdemî Çalebi (1989), Solak-Zâde Tarihi, Vol. 1, Compl. by Vahid Çabuk, Ankara. (In Turkish).
Sümer Faruk (1984), Kara Koyunlular, Vol. I, Ankara. (In Turkish).
Şemseddin Sami (1318), Kâmûs-ı Turkî, Vol. 1, Istanbul. (In Turkish).
Şükrüllah (1949), “Behcetüttevârîh”, in Osmanlı Tarihleri I’de, Transl. by N. Atsız Çifçioğlu, Istanbul. (In Turkish).
Tarama Sözlüğü (1995), Vol. I, Ankara. (In Turkish).
Tarama Sözlüğü (1996), Vol. V, Ankara. (In Turkish).
Turan Osman (1971), Selçuklular Zamanında Türkiye, Istanbul. (In Turkish).
Turan Osman (1988), Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar, Ankara. (In Turkish).
Uzunçarşılı İ. H. (1939), “Osmanlı Tarihine Ait Yeni Bir Vesikanın Ehemmiyeti ve İzahı ve Bu münasebetle Osmanlılarda İlk Vezirlere Dair Mutalea”, Belleten, III / 9, II. (In Turkish).
Uzunçarşılı İ. H. (1941), “Gazi Orhan Bey Vakfiyesi”, Belleten, V / 19. (In Turkish).
Uzunçarşılı İ. H. (1963), “Orhan Gazi’nin, Vefat Eden Oğlu Süleyman Paşa için Tertip Ettirdiği Vakfiyenin Aslı”, Belleten, XXVII / 107. (In Turkish).
Uzunçarşılı İsmail Hakkı (1984), Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı, Ankara. (In Turkish).
Uzunçzrşılı İsmail Hakkı (1988), Osmanlı Tarihi, Vol. 1, Ankara. (In Turkish).
Yeni Tarama Sözlüğü (1983), Düzen. Cem Dilçin, Ankara. (In Turkish).
Yusuf Has Hacib (1988), Kutadgu Bilig, Translated by Reşid Rahmeti Arat, Ankara. (In Turkish).
Yücel Yaşar (1980), XIII–XV. Yüzyıllar Kuzey-batı Anadolu Tarihi: Çoban-oğulları Candar-oğulları Beylikleri, Ankara. (In Turkish).
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.